Farmer Loan Scheme: रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (RBI) शेतकऱ्यांना आर्थिक बळ देण्यासाठी मोठा निर्णय घेतला आहे. या निर्णयानुसार शेतकऱ्यांकरिता सुरक्षित नसलेल्या कर्जाची मर्यादा ही 1.60 लाख रुपयांवरून 2 लाख रुपये एवढी करण्यात आलेली आहे. हा निर्णय 1 जानेवारी 2025 पासून लागू करण्यात येईल. या महत्त्वपूर्ण निर्णयामुळे शेतकऱ्यांना 2 लाख रुपयांचे तारणमुक्त कर्ज मिळणार असून, त्याचा फायदा लहान आणि अत्यल्प भूधारक शेतकऱ्यांना होणार आहे.
क्रेडिट मर्यादा वाढीचा परिणाम
आरबीआयच्या या निर्णयाचा थेट परिणाम शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थिरतेवर होणार आहे. यापूर्वी शेतकऱ्यांना 1.60 लाख रुपयांपर्यंतचे असुरक्षित कर्ज मिळायचे. परंतु वाढता खर्च आणि आधुनिक कृषी उपकरणांची वाढती मागणी या पार्श्वभूमीवर कर्जाची मर्यादा वाढवण्यात आली आहे. या निर्णयामुळे शेतकऱ्यांना कृषी निविष्ठा, खते, बियाणे आणि पाणी व्यवस्थापनासाठी निधी उभारता येणार आहे.Farmer Loan Scheme
किसान क्रेडिट कार्डधारकांची संख्या वाढण्याची शक्यता आहे
असुरक्षित कर्ज मर्यादा वाढल्यामुळे किसान क्रेडिट कार्ड (KCC) धारकांच्या संख्येत लक्षणीय वाढ होण्याची अपेक्षा आहे. सध्या, किसान क्रेडिट कार्ड वापरणारे शेतकरी विविध प्रकारच्या कर्ज सुविधांचा सहज लाभ घेऊ शकतात. नवीन निर्बंधांमुळे लहान शेतकऱ्यांना कृषी कार्यासाठी कर्ज मिळू शकेल. हे कर्ज सरकारच्या सुधारित व्याज अनुदान योजनेला पूरक असेल, ज्याद्वारे शेतकऱ्यांना केवळ 4 टक्के प्रभावी व्याजदराने 3 लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज मिळू शकेल.
अल्प व अत्यल्प भूधारक शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर
भारतीय कृषी क्षेत्रातील लहान आणि सीमांत शेतकऱ्यांना अनेक आव्हानांचा सामना करावा लागतो. त्यांच्यासाठी हा निर्णय आर्थिक समावेशाच्या दिशेने टाकलेले महत्त्वाचे पाऊल आहे. वाढत्या खर्चामुळे अनेकदा शेतकऱ्यांना खाजगी सावकारांकडे वळण्यास भाग पाडले जाते, जे 8 ते 12 टक्के उच्च व्याजदराने कर्ज देतात. मात्र, आरबीआयच्या या निर्णयामुळे शेतकऱ्यांची या आर्थिक साखळीतून सुटका होणार आहे.
बँकांनी प्रचार मोहीम राबविण्याच्या सूचना दिल्या
भारतीय रिझर्व्ह बँकेने सर्व बँकांना तारणमुक्त कर्ज योजनेच्या प्रभावी अंमलबजावणीसाठी शेतकऱ्यांमध्ये जनजागृती करण्याचे निर्देश दिले आहेत. या उपक्रमांद्वारे शेतकरी कर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रांवर प्रक्रिया करतात. अर्जाची प्रक्रिया आणि त्याचे फायदे याबद्दल तपशीलवार माहिती दिली जाईल. त्यामुळे जास्तीत जास्त शेतकऱ्यांना या योजनेचा लाभ घेता येणार आहे.
दर कपातीची शक्यता
नवीन वर्षाच्या सुरुवातीला व्याजदरात घट होण्याची शक्यता आहे. भारतीय रिझर्व्ह बँकेने सलग 11व्यांदा रेपो दर अपरिवर्तित ठेवला आहे, परंतु तज्ञांच्या मते 2025 च्या सुरुवातीस महागाई कमी झाल्यास दर कपात करणे शक्य आहे. याचा थेट फायदा शेतकऱ्यांना होईल कारण कर्जाचे व्याजदर कमी होतील आणि परतफेड करणे सोपे होईल.
कृषी क्षेत्रातील धोरणात्मक उपक्रम
भारतीय अर्थव्यवस्थेचा कणा असलेल्या कृषी क्षेत्राचा विकास करण्याच्या दिशेने रिझर्व्ह बँकेने हे महत्त्वाचे धोरणात्मक पाऊल उचलले आहे. असुरक्षित कर्ज मर्यादेत वाढ झाल्यामुळे शेतकऱ्यांना नवीन आर्थिक आधार मिळेल. यामुळे कृषी उत्पादनात वाढ होईल, शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढेल आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्था स्थिर होईल.
कृषी क्षेत्रात गुंतवणुकीला चालना द्या
असुरक्षित कर्जामुळे शेतकरी विविध कृषी सुधारणा करू शकतात. यामध्ये ठिबक सिंचन, सुधारित बियाणे आणि नवीन शेती उपकरणे खरेदीचा खर्च समाविष्ट आहे. यामुळे शेती अधिक फायदेशीर होईल आणि शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारण्यास मदत होईल.
शेतकऱ्यांचे दीर्घकालीन हित
- आर्थिक स्वायत्तता: संपार्श्विक मुक्त कर्जे शेतकऱ्यांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी बनण्यास आणि बँकिंग क्षेत्राशी त्यांचा संपर्क वाढविण्यास सक्षम करतील.
- सुलभ परतफेड: कमी व्याजदरामुळे शेतकऱ्यांना परतफेड करणे सोपे होईल.
- वाढीव गुंतवणूक: भांडवलाच्या अधिकाधिक प्रवेशामुळे शेतकरी आधुनिक शेतीकडे वळण्यास सक्षम होतील.
- कमी महागाई: व्याजदर कपातीमुळे शेतीमालाच्या किमती कमी होऊन ग्राहकांनाही फायदा होईल.
भारतीय रिझर्व्ह बँकेच्या या निर्णयामुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थैर्य मिळेल आणि त्यांचे उत्पादन अधिक फायदेशीर होईल. या निर्णयाच्या अंमलबजावणीकडे सरकार विशेष लक्ष देणार आहे. बँका आणि इतर वित्तीय संस्थांनी या योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी प्रभावी उपाययोजना करणे आवश्यक आहे.
आरबीआयचा हा निर्णय कृषी क्षेत्रासाठी ऐतिहासिक ठरू शकतो. शेतकऱ्यांना तारणमुक्त कर्जाद्वारे नवीन आर्थिक सहाय्य मिळेल, ज्यामुळे त्यांच्या राहणीमानात सकारात्मक बदल होतील. या निर्णयामुळे शेतकऱ्यांसाठी कर्ज प्रक्रिया सुलभ होणार असून आर्थिक विकासाला गती मिळणार आहे