by Lek Ladki Yojana: मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि उपमुख्यमंत्री श्री देवेंद्र फडणवीस यांनी 2023 च्या अर्थसंकल्पात राज्यातील मुलींच्या शिक्षणाला चालना देण्यासाठी अशी महत्त्वाची योजना सुरू केली. राज्यातील आर्थिकदृष्ट्या वंचित कुटुंबातील मुलींना जन्मापासून ते शालेय शिक्षण पूर्ण होईपर्यंत आर्थिक पाठबळ देणे हा या कार्यक्रमाचा मुख्य उद्देश आहे.
लेक लाडकी योजना या योजनेंतर्गत, राज्यातील आर्थिकदृष्ट्या वंचित कुटुंबातील मुलींच्या जन्मापासून ते 18 वर्षे वयोगटातील मुलींच्या शिक्षणासाठी त्यांच्या वयानुसार आणि दंडानुसार 5 टप्प्यांमध्ये 98,000 रुपयांची आर्थिक मदत दिली जाते. लेक लाडकी योजना ही प्रामुख्याने मुलींसाठी महत्त्वाकांक्षी योजना आहे जी आर्थिकदृष्ट्या वंचित कुटुंबात जन्मलेल्या मुलींना त्यांचे शिक्षण पूर्ण करण्यास आणि सामाजिक आणि आर्थिकदृष्ट्या विकसित होण्यास मदत करेल.
| योजनेचे नाव | Lek Ladki Yojana Information In Marathi |
| उद्देश | मुलींना शिक्षणासाठी प्रोत्साहित करणे |
| लाभ | एकूण 98,000/- रुपयांचे आर्थिक सहाय्य |
| लाभार्थी | आर्थिक दृष्ट्या गरीब कुटुंबातील मुली |
| अर्ज करण्याची पद्धत | ऑफलाईन/ऑनलाईन |
योजनेचे उद्दिष्ट
- राज्यातील आर्थिकदृष्ट्या वंचित कुटुंबातील मुलींना जन्मापासून ते शालेय शिक्षण पूर्ण होईपर्यंत आर्थिक पाठबळ द्या.
- समाजातील मुलींबद्दलचा नकारात्मक दृष्टिकोन दूर करून गर्भपात बंद करा.
- मुलींना शिक्षण घेण्यासाठी प्रोत्साहित करा आणि शिक्षणाची आवड निर्माण करा.
- मुलींच्या सर्वांगीण विकासाला चालना द्या.
- गरीब कुटुंबातील मुली पैशाअभावी शिक्षणाच्या संधीपासून वंचित राहू नयेत.
- मुलींना स्वावलंबी होऊ द्या.
- मुलींना शिक्षण घेण्यासाठी आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करा.
- मुलींचा जन्मदर वाढवण्यासाठी जास्तीत जास्त मुलींना प्रोत्साहन द्या.
- मुलींच्या शिक्षणाला प्रोत्साहन, खात्री आणि प्रोत्साहन द्या.
- मुलींना सक्षम बनवणे.
- मुलींच्या मृत्यूचे प्रमाण कमी करणे आणि बालविवाह रोखणे.
- कुपोषण कमी करा.
- मुलींना शून्यावर शाळा सोडण्यास प्रोत्साहित करा.
कार्यक्रम वैशिष्ट्ये:
- या कार्यक्रमासाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया अतिशय सोपी आहे जेणेकरून गरीब कुटुंबांना अर्ज करताना कोणतीही अडचण येऊ नये.
- योजनेंतर्गत प्रदान केलेली लाभाची रक्कम लाभार्थी मुलीच्या बँक खात्यात डीबीटीच्या मदतीने जमा केली जाते ज्यामुळे आर्थिक गैरव्यवहार टाळता येतो.
- या कार्यक्रमांतर्गत मुलींचा आत्मविश्वास वाढेल आणि त्यात सुधारणा होण्यास मदत होईल.
या कार्यक्रमाचे लाभार्थी:
- महाराष्ट्रातील आर्थिकदृष्ट्या वंचित कुटुंबातील मुली
- पिवळे आणि केशरी शिधापत्रिका धारण करणारी कुटुंबे
या कार्यक्रमाद्वारे दिलेली आर्थिक मदत:
| टप्पा | रक्कम | |
| पहिला | मुलीच्या जन्मानंतर | 5,000/- रुपये |
| दुसरा | मुलगी इयत्ता 1ली मध्ये गेल्यावर | 6,000/- रुपये |
| तिसरा | मुलगी 6वी मध्ये गेल्यावर | 7,000/- रुपये |
| चौथा | मुलगी 11वी मध्ये गेल्यावर | 8,000/- रुपये |
| पाचवा | मुलगी 18 वर्षाची झाल्यावर | 75,000/- रुपये |
| एकूण लाभ | 1,01,000/- रुपये |
या योजनेचे फायदे:
- लेक लाडकी योजनेंतर्गत, राज्यातील मुलींना त्यांच्या जन्मापासून त्यांच्या 18 व्या वाढदिवसापर्यंत एकूण 98,000 रुपयांची आर्थिक मदत मिळते.
- या योजनेच्या मदतीने राज्यातील आर्थिकदृष्ट्या वंचित कुटुंबातील मुलींना कोणत्याही अडचणीशिवाय शिक्षण पूर्ण करून समाजात स्वत:चा विकास करता येणार आहे.
- मुलगी १८ वर्षांची झाल्यावर डीबीटीच्या मदतीने तिच्या बँक खात्यात ७५,००० रुपये जमा केले जातात, ज्यामुळे मुलीला तिचे शिक्षण सुरू ठेवण्यास मदत होईल.
- या कार्यक्रमाच्या मदतीने समाजातील मुला-मुलींमध्ये होणारा भेदभाव कमी होईल.
- त्यामुळे राज्यातील गर्भपात रोखण्यास मदत होईल.
- या कार्यक्रमाच्या मदतीने मुलींना शिक्षण घेण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाईल.
पात्रता आणि आवश्यकता:
- मुलीसाठी अर्ज करणारी कुटुंबे महाराष्ट्रातील स्थानिक रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
- या योजनेचा लाभ फक्त महाराष्ट्रातील कुटुंबांनाच मिळू शकतो.
- महाराष्ट्राबाहेरील कुटुंबातील मुलींना या योजनेचा लाभ घेता येणार नाही.
- लेक लाडकी योजनेचा लाभ फक्त पिवळे आणि केशरी शिधापत्रिका असलेली कुटुंबेच घेऊ शकतात.
- आर्थिकदृष्ट्या गरीब कुटुंबांना या योजनेचा लाभ मिळू शकतो.
- अर्ज करणाऱ्या मुलीला केंद्र किंवा राज्य सरकारच्या इतर कोणत्याही योजनेअंतर्गत शिक्षणासाठी आर्थिक सहाय्य मिळणार नाही.
- मुलगी १८ वर्षांची झाल्यावरच तिच्या बँक खात्यात ७५,००० रुपये जमा होतील आणि त्याआधी तिच्या बँक खात्यात कोणतीही रक्कम जमा केली जाणार नाही.
- लेक लाडकी योजनेचा लाभ मिळवण्यासाठी, मुलीने तिचे शिक्षण पूर्ण करणे आवश्यक आहे आणि त्यामुळे, एखाद्या मुलीने कोणत्याही कारणाने शाळा सोडल्यास, तिला लाभाची रक्कम दिली जाणार नाही.
- अर्जदाराच्या कुटुंबातील सदस्यांना सरकारी क्षेत्रात काम करण्याची परवानगी नाही.
- ही योजना 1 एप्रिल 2023 रोजी किंवा त्यानंतर जन्मलेल्या एक ते दोन मुलींसाठी पिवळे आणि केशरी शिधापत्रिका असलेल्या कुटुंबांसाठी उपलब्ध राहील. तसेच, मुलगा आणि मुलगी असल्यास ते मुलीला लागू होते.
- माता/वडिलांनी त्यांच्या पहिल्या अपत्यासाठी तिसऱ्या बॅचसाठी आणि दुसऱ्या अपत्यासाठी दुसऱ्या बॅचसाठी अर्ज सादर करताना कुटुंब नियोजन प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक आहे.
- दुस-या प्रसूतीमध्ये जुळी मुले जन्माला आल्यास, मुलींपैकी एकाला किंवा दोन्ही मुलींना योजनेचा लाभ मिळू शकतो. परंतु नंतर आई/वडिलांना कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया करावी लागेल.
- 1 एप्रिल 2023 पूर्वी जन्मलेल्या मुली/मुलगा आणि त्यानंतर जन्मलेल्या दुसऱ्या मुली किंवा जुळ्या मुली (स्वतंत्र) यांना योजनेंतर्गत मान्यता दिली जाईल. परंतु आई/वडिलांनी कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया करणे आवश्यक आहे.
- लाभार्थीचे बँक खाते महाराष्ट्रात असले पाहिजे.
- लाभार्थी कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 100,000 पेक्षा जास्त नसावे.
आवश्यक कागदपत्रे:
- मुलीचे जन्म प्रमाणपत्र
- कुटुंब प्रमुखाच्या उत्पन्नाचा पुरावा (वार्षिक उत्पन्न 100,000 पेक्षा जास्त नसावे.) तहसीलदार / या क्षेत्रातील क्षमता
- अधिकृत प्रमाणपत्र आवश्यक.
- अर्जदाराच्या मुलीचे आधार कार्ड (पहिल्यांदा लाभ घेताना ही अट शिथिल केली जाईल)
- पालकांचे आधार कार्ड
- बँकेच्या पुस्तकाच्या पहिल्या पानाची प्रत
- रेशन कार्ड (पिवळ्या किंवा केशरी रेशनकार्डची प्रमाणित प्रत)
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- मतदान ओळखपत्र (मतदार यादीत मुलीच्या नावाचा पुरावा 18 वर्षांनी लाभ मिळाल्यानंतर)
- संबंधित टप्प्यावर कल्याणचा अभ्यास करण्यासाठी संबंधित शाळेकडून चांगल्या स्थितीचे प्रमाणपत्र
- कुटुंब नियोजन शस्त्रक्रिया प्रमाणपत्र
- अंतिम लाभ प्राप्त करण्यासाठी, मुलगी अविवाहित असणे आवश्यक आहे (लाभार्थ्याद्वारे अविवाहित स्थितीची स्व-घोषणा).
- फोन नंबर
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी प्रक्रिया:
- वरील योजनेंतर्गत लाभ मिळविण्यासाठी, मुलीच्या पालकांनी विहित नमुन्यात मुलीच्या जन्माची नोंदणी केल्यानंतर, परिशिष्टात नमूद केलेल्या आवश्यक कागदपत्रांसह जिल्ह्यातील अंगणवाडी सेविकांकडे अर्ज सादर करावा. या शासन निर्णयाला. 1 एप्रिल 2023 रोजी किंवा त्यानंतर संबंधित ग्रामीण किंवा शहरी भागात संबंधित स्थानिक स्वराज्य संस्थांमध्ये काम करणारी मुले. वरील परिशिष्टात काही फेरफार आवश्यक असल्यास, ते सेवा योजना स्तरावर, एकात्मिक बाल विकास आयुक्त, नवी मुंबई यांच्यामार्फत केले जातील. वरील योजनांसाठी आवश्यक असलेले सर्व अर्ज राज्यातील ग्रामीण व शहरी बाल विकास प्रकल्प अधिकारी, जिल्हा प्रकल्प अधिकारी, जिल्हा परिषद, जिल्हा महिला व बाल विकास अधिकारी, उपायुक्त, महिला व बाल विकास विभाग यांच्या कार्यालयात उपलब्ध करून देण्यात येतील. अंगणवाडी सेविका संबंधित लाभार्थ्यांकडून अर्ज गोळा करतील. आम्ही लाभार्थीला आवश्यकतेनुसार अर्ज भरण्यास मदत करू आणि तो अंगणवाडी संचालक/मुख्य सेविका यांना सादर करू.
- अंगणवाडी पर्यवेक्षक/सेवेकर प्रमुख, शहरी आणि ग्रामीण भागातील बाल विकास प्रकल्प अधिकारी आणि संस्थेत अनाथ मुली असल्यास, वरील अर्ज आणि प्रमाणपत्रांची दर महिन्याला काळजीपूर्वक तपासणी/तपासणी केल्यानंतर, जिल्हा महिला व बाल विकास अधिकारी तयार करतात. जिल्हा प्रकल्प अधिकाऱ्यांची यादी, जिल्हा परिषदेकडे सादर करा आणि मुंबई शहर आणि मुंबई उपनगरांच्या बाबतीत, नोडल ऑफिसरकडे मंजुरीसाठी सादर करा. जिल्हा प्रकल्प अधिकारी जिल्हा परिषद/नोडल अधिकारी योग्य छाननीनंतर यादी मंजूर करतील आणि समितीला सादर करतील. अनुदान प्राप्त करण्यासाठी अनाथांसाठी अर्ज करताना, त्यांच्यासोबत महिला आणि बाल विकास विभागाच्या प्रभारी अनाथ प्रमाणपत्रासह जारी केले पाहिजे.
- संबंधित बालविकास प्रकल्प अधिकारी आणि जिल्हा प्रकल्प अधिकारी जिल्हा परिषद मोठ्या संख्येने अर्ज असलेल्या भागात यादृच्छिक तपासणी करतील आणि पडताळणीनंतर लाभार्थ्यांची यादी मंजूर करतील.
- संचालक/बाल विकास कार्यक्रम अधिकारी त्यांच्याकडून प्राप्त झालेल्या अर्जांचे काळजीपूर्वक पुनरावलोकन करतील आणि अर्ज प्राप्त झाल्यापासून 15 दिवसांच्या आत अर्ज अपूर्ण असल्यास किंवा पूर्ण झाल्याचा सर्व पुरावा सादर न केल्यास अर्जदारांना लेखी सूचित करतील. त्यामुळे अर्जदारांनी 1 महिन्याच्या आत संपूर्ण कागदपत्रांसह अर्ज सादर करावा. अर्जदार कोणत्याही कारणास्तव या कालावधीत अर्ज सादर करण्यात अयशस्वी झाल्यास, तो 10 दिवसांनी वाढविला जाऊ शकतो. अशा प्रकारे, अर्जाची प्रक्रिया जास्तीत जास्त 2 महिन्यांत पूर्ण केली जाईल.
- योजनेंतर्गत प्राप्त झालेल्या अर्जांचा मासिक अहवाल त्यांपैकी अपूर्ण आणि सोडवलेले अर्ज जिल्हा नियोजन अधिकारी जिल्हा परिषद/नोडल अधिकारी यांनी राज्य आयुक्त कार्यालय, एकात्मिक बाल विकास सेवा योजना, नवी मुंबई, महाराष्ट्र यांच्याकडे दर महिन्याला ५ दिवसांनी सादर करावेत. पूर्वी
कार्यक्रमांतर्गत विविध जबाबदाऱ्या आणि कार्यपद्धती खालीलप्रमाणे आहेत.
- ऑनलाइन पोर्टलवर नोंदणी फॉर्म
लाडकी तलाव योजनेंतर्गत लाभ देण्यासाठी अंगणवाडी सेविका आणि संचालक/मुख्य सेविका लाभार्थ्यांची पोर्टलवर ऑनलाइन नोंदणी करतील. याव्यतिरिक्त, लाभार्थी अर्ज आणि सर्व कागदपत्रे पोर्टलवर अपलोड करेल.
- अंगणवाडी सेविका/मुख्य/मुख्य सेविका
लाडकी योजनेच्या लाभार्थ्यांची पात्रता पडताळण्याची जबाबदारी अंगणवाडी सेविका, संबंधित अधिकारी/मुख्य सेविका यांची असेल. अंगणवाडी सेविका/संचालक/मुख्य सेविका लाभार्थीची पात्रता पडताळल्यानंतर आणि ऑनलाइन पडताळणी केल्यानंतर लाभार्थीचा अर्ज सक्षम अधिकाऱ्याकडे सादर करतात. सक्षम अधिकारी या कामांवर नियंत्रण ठेवतील. त्यामुळे वरील योजनेतील अंगणवाडी सेविका/पर्यवेक्षिका/मुख्य सेवक आणि पर्यवेक्षक अधिकारी यांच्या जबाबदाऱ्या खालीलप्रमाणे निश्चित केल्या आहेत आणि आवश्यकतेनुसार आयुक्त स्तरावरून त्यामध्ये बदल करण्यात येतील.
योजनेअंतर्गत अर्ज जतन करण्याबाबत
अंगणवाडी सेविका/संचालक/मुख्य सेविका हे सुनिश्चित करतील की अपलोड केलेला अर्ज पोर्टलवर पूर्णपणे अपलोड केला आहे. उपरोक्त अर्जांचे मंडळ स्तरावरील राज्य कर्मचारी तसेच जिल्हा स्तरावरील अधिका-यांकडून डिजिटायझेशन केले जाईल आणि लाभार्थ्यांना अंतिम लाभ मिळेपर्यंत ते सुरक्षित ठिकाणी ठेवले जातील.
काही प्रमुख मुद्दे:
- योजनेतील लाभार्थी थेट लाभार्थी हस्तांतरण (DBT) द्वारे विविध टप्प्यांवर लाभ प्राप्त करतील. यासाठी महिला व बाल विकास मंत्रालयाने ओळखल्या जाणाऱ्या बँकेत समिती स्तरावर खाते उघडावे आणि ते खाते पोर्टलद्वारे उघडण्यात यावे, जिल्हा कार्यक्रम अधिकारी (महिला व बाल विकास) जिल्हा परिषद (ग्रामीण क्षेत्र व मुले) . लाभार्थ्यांना शहरी भागात लाभ मिळावा यासाठी विकास प्रकल्प अधिकारी (सिव्हिल) द्वारे आवश्यक निधीचे वर्गीकरण केले जाईल आणि थेट लाभार्थी हस्तांतरण (DBT) द्वारे लाभार्थीच्या खात्यात जमा केले जाईल. हे करण्यासाठी, लाभार्थी आणि आईने संयुक्त बँक खाते उघडणे आवश्यक आहे. आईचे निधन झाल्यास लाभार्थी आणि वडिलांनी संयुक्त खाते उघडावे. तथापि, या प्रकरणात, आईचे मृत्यू प्रमाणपत्र अर्जासोबत सादर करणे आवश्यक आहे. अनाथांना लाभ देताना, विभागाच्या इतर कार्यक्रमांतर्गत अनाथांना लाभ देण्यासाठी ज्या पद्धतीने कार्यपद्धती अवलंबली जाईल.
- योजनेच्या एका किंवा ठराविक टप्प्यांचा लाभ घेतल्यानंतर लाभार्थी कुटुंबे राज्यातील दुसऱ्या जिल्ह्यात स्थलांतरित झाल्यास, त्यांनी पुढील टप्प्यात लाभ घेण्यासाठी ज्या जिल्ह्यामध्ये स्थलांतर केले आहे, त्या जिल्ह्यातील एकात्मिक बाल विकास सेवा योजना अधिकाऱ्याकडे अर्ज सादर करावा. . अर्जाचे योग्य प्राधिकरणाने पुनरावलोकन केले आणि पात्र असल्याचे आढळल्यास, राज्य विधानसभेला शिफारस केली जाईल, जी अंतिम निर्णय घेईल. त्याचप्रमाणे, कार्यक्रमाच्या एक किंवा अनेक टप्प्यांचा लाभ घेतल्यानंतर लाभार्थी कुटुंबे परदेशात स्थलांतरित झाल्यास, त्यांनी त्यांचा अर्ज थेट राज्य युनिटकडे सादर करावा, ज्याने या संदर्भात अंतिम निर्णय घेतला पाहिजे.
- कार्यक्रमाच्या लाभार्थ्यांना वेबसाइटवर नोंदणी करता यावी आणि कार्यक्रम सुरळीत चालावा याची खात्री करण्यासाठी, सरकारने आता विभाग-स्तरीय एकात्मिक बाल विकास सेवा योजना कार्यालयाच्या स्थापनेला मान्यता दिली आहे आणि ते चालवण्यासाठी 10 तांत्रिक कर्मचाऱ्यांची नियुक्ती केली आहे. पोर्टल जे डिजिटल पद्धतीने ॲप्लिकेशन्स स्टोअर करते आणि पोर्टलला वेळोवेळी अपडेट करते. त्यामुळे तांत्रिक कर्मचाऱ्यांची नियुक्ती विहित पद्धतीने करावी.
- योजना सुरू झाल्यापासून 5 वर्षानंतर, कार्यक्रमाचे मूल्यमापन केले जाईल आणि कार्यक्रम सुरू ठेवायचा की सुधारित अंमलबजावणी यावर निर्णय घेतला जाईल.
- 1 एप्रिल 2023 पूर्वी जन्मलेल्या मुलींना माझी कन्या भाग्यश्री (सुधारित संस्करण) योजनेच्या अटी व शर्तींनुसार लाभ मिळतील. तथापि, अर्ज सादर करण्याची अंतिम तारीख ३१ डिसेंबर २०२३ आहे आणि त्या तारखेनंतरचे अर्ज स्वीकारले जाणार नाहीत.
अर्ज रद्द करण्याची मुख्य कारणे:
- अर्जदार महाराष्ट्राचा रहिवासी नसल्यास, अर्ज रद्द केला जाईल.
- अर्ज करणारी मुलगी केंद्र किंवा राज्य सरकारच्या इतर कोणत्याही योजनेंतर्गत शिक्षणासाठी आर्थिक सहाय्य घेत असल्यास, अर्ज रद्द केला जाईल.
- अर्जदाराने एकाच वेळी 2 अर्ज सादर केल्यास, एक अर्ज रद्द केला जाईल.
ऑफलाइन अर्ज पद्धत:
- सर्वप्रथम, अर्जदारांनी लाडकी योजनेसाठी त्यांच्या क्षेत्रातील जिल्हा कार्यालयातील महिला व बालविकास विभागात अर्ज करावा.
- अर्जामध्ये सर्व आवश्यक माहिती भरा आणि आवश्यक कागदपत्रे संलग्न करा.
- भरलेला अर्ज उपरोक्त कार्यालयात जमा करणे आवश्यक आहे.
- हे लेक लाडकी योजनेअंतर्गत ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया पूर्ण करेल.
ऑनलाइन अर्ज कसा करावा:
- प्रथम, अर्जदारांनी लाडकी योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट दिली पाहिजे.
- होम पेजवर तुम्हाला लाडकी योजना तलावावर क्लिक करावे लागेल.
- आता कार्यक्रमाचा अर्ज तुमच्यासमोर उघडला जाईल, ज्यामध्ये अर्जदाराला आवश्यक असलेली सर्व माहिती जोडणे आणि आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करणे आवश्यक आहे.
- यासह, या योजनेअंतर्गत तुमची ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया पूर्ण झाली आहे.
| Telegram Goup | Join |
| Lek Ladki Yojana Form PDF Download | Click Here |
| लेक लाडकी योजना शासन निर्णय | Click Here |
| Lek Ladki Yojana Gr pdf | Click Here |
| लेक लाडकी योजना फॉर्म मराठी | Click Here |
| Lek Majhi Ladki Yojana Online Form | Click Here |
